Sinds kort heb ik een nieuwe blogsite: de organisatiefilosoof.nl. Hier reflecteer ik op het (werkende) leven en de zin en onzin die we daarbij met elkaar maken. Ik ben ook in te huren als organisatiefilosoof, voor al uw feesten en congressen.
Organisatiefilosofie, is dat niet een beetje een contradictio in terminus? Moderne organisaties lijken nu niet bepaald plekken waar veel ruimte is voor reflectie en het niet weten. Er moet namelijk nog wel gewerkt worden, en dat werken wordt in toenemende mate ingevuld met dingen doen, doelen stellen en die planmatig realiseren, actief en efficiënt, door middel van continu verbeteren vooruitgang boeken. Van de manager wordt verwacht dat hij of zij weet waar het in de toekomst naartoe gaat en hoe je daar moet komen. Nadenken, vragen stellen, reflecteren op wat je eigenlijk aan het doen bent en waarom? Dat doe je maar in je eigen tijd.
Tegelijk worstelen steeds meer mensen in organisaties met de toenemende prestatiedruk die het gevolg is van deze manier van organiseren. Ze raken verstrikt in de starre systemen van protocollen en vinklijstjes, raken opgebrand door continu verbeteren en verliezen letterlijk de zin in hun werk. Als veertig procent van je tijd opgaat aan verantwoorden wat je doet, is het moeilijk om de bezieling waarmee je ooit voor een vak gekozen hebt te behouden. Ook cliënten, leerlingen, burgers en klanten krijgen steeds minder ‘waar voorhun geld’ en beginnen te klagen, waardoor de druk op professionals alleen nog maar verder toeneemt.
Malle molen
Zou het kunnen dat het een met het ander te maken heeft? Dat de efficiënte en resultaatgerichte manier van organiseren eerder een probleem is dan een oplossing? Dat de nadruk op continu verbeteren en planmatige doelen realiseren ons in een tredmolen heeft doen belanden die steeds sneller zijn rondjes draait en ons de adem beneemt? De werkdruk neemt toe, de fouten stapelen zich op, frustratie en onvrede krijgen de overhand en werken wordt steeds minder leuk.
Hoe ontsnap je uit die malle molen? Hoe stop je met een manier van werken en leven die zo succesvol is gebleken? Kijk om je heen: tenminste een deel van de werkende bevolking vaart er wel bij en leeft in grote voorspoed. Succes is verslavend, en heel veel mensen hebben er belang bij dat alles zoveel mogelijk bij het oude blijft. Maar hoe lang is dat nog houdbaar? Onze moderne manier van leven gaat ten koste van de natuur, het geluk van mensen en hun nachtrust. Alles en iedereen loopt inmiddels op zijn tenen.
Goed onderwijs
De filosofie biedt, net als bijvoorbeeld de kunst en de liefde, troost en bezinning. Door te vertragen en de tijd te nemen om te reflecteren op wat echt van waarde is en wat slechts schijn ontstaat ruimte om datgene wat nu zo belangrijk lijkt te relativeren. Ja, systemen en vinklijstjes zijn handige hulpmiddelen om dingen efficiënt en handig te regelen, maar nog altijd wel hulpmiddelen en geen doelen op zich. Het doel was toch om goed onderwijs te realiseren, goede zorg, goed politiewerk…? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat dat weer centraal komt te staan, en de bureaucratische systemen, de verbeterprogramma’s en protocollen daar ondersteunend aan zijn en niet leidend?
In mijn boek De Zinmakers schrijf ik: ‘Om dingen echt anders te kunnen doen, moet je soms eerst anders kijken en anders denken. Het vraagt erom het denkkader dat je gebruikt tegen het licht te houden en te onderzoeken of een ander kader misschien een nieuwe opening biedt om je uit het moeras te trekken waar je met het oude kader in beland bent.’ Dat lijkt nou bij uitstek een taak voor de organisatiefilosoof. Denk je mee?
Naar de site De Organisatiefilosoof
Ps: tijdens een bijeenkomst van Spring Today over talentmanagement trad ik op als organisatiefilosoof en reflecteerde ik op talent en op de vragenvan de deelnemers. Dat was een mooie exercitie, die naar meer smaakt. Dus heb je binnenkort een bijeenkomst of congres: nodig eens een organisatiefilosoof uit.
