We hebben heel wat voor onze kiezen gehad, de laatste maanden. Omdat iedereen het anders heeft beleefd, is het verstandig om die ervaringen gezamenlijk te verwerken.
We hebben een heftige tijd achter de rug, en nog steeds is het spannend of het virus onder controle blijft. Sommigen hebben al de vergelijking met de Tweede Wereldoorlog gemaakt, maar dat lijkt me overdreven. Onze huizen staan nog overeind en er hoefde niemand onder te duiken of te vluchten. En toch kan de impact van de Coronacrisis groot zijn. Mensen zijn angstig geweest voor zichzelf en hun dierbaren. Ze moesten van de ene op de andere dag thuisblijven en dat bracht soms spanningen met zich mee in gezinnen en relaties. Ze moesten thuis zo goed en zo kwaad als dat ging hun werk blijven doen, terwijl er soms kinderen op de achtergrond om aandacht vroegen en de partner aan dezelfde keukentafel luidkeels zat te bellen.
De batterij moet opgeladen worden
Iedereen heeft deze afgelopen periode anders ervaren. Hun thuissituatie is verschillend, maar mensen zijn zelf ook anders, en reageren dus ook anders op stress, angst en onzekerheid. Terecht stelt Stefan van der Stigchel in deze column dat de Coronacrisis zijn tol heeft geëist en dat medewerkers tijd en ruimte nodig hebben om alles te verwerken. Hij gebruikt de beeldspraak van de batterij, die behoorlijk leeg is geraakt en weer opgeladen moet worden. Als organisatiefilosoof let ik erg op taal, want taal is belangrijk; met taal kunnen we hele werelden creëren. En eerlijk gezegd vind ik het beeld van de batterij wat ongelukkig gekozen.
Huilen, lachen, knuffelen…
Dat beeld zou namelijk kunnen suggereren dat het verwerken van alles wat er gebeurd is een kwestie van opladen is. Even een tijdje rust nemen, aan het stroom en je bent weer ‘ready to go’. Door het in deze nogal mechanistische termen te beschrijven, bestaat het risico dat je geen aandacht besteedt aan het echte verwerkingsproces. Dat is namelijk meer dan een beetje rust pakken. Er met elkaar over praten, betekenis geven, voelen, huilen misschien, lachen, knuffelen…
Betekenisgeving
Voor mijn promotieonderzoek houd ik me bezig met het thema sensemaking, wat je zou kunnen vertalen naar betekenisgeving: hoe geven we betekenis aan onze situatie en wat er gebeurt? Wat betekent dat voor wie we zijn? Het blijkt dat we dit altijd samen met anderen doen, en dat niet alleen cognitieve, maar ook lichamelijke en emotionele processen een rol spelen.
Elkaar ruiken, zien, aanraken
Met name die laatste aspecten zijn er de laatste tijd wat bij ingeschoten. Digitale hulpmiddelen als Zoom, Teams et cetera zijn heel handig voor het uitwisselen van informatie, maar voor echte betekenisgeving moet je elkaar ook kunnen ruiken, zien, aanraken. Nou is dat laatste nog steeds een beetje lastig, en dat blijft waarschijnlijk ook nog wel een tijdje zo. Maar toch is het verstandig om straks niet weer gewoon naar kantoor te gaan, alsof er niets is gebeurd. Het is verstandig om, na die belangrijke rustperiode, gesprekken te organiseren (op anderhalve meter) tussen medewerkers om gezamenlijk de afgelopen periode te verwerken en de blik op de toekomst te richten. Hoe willen we in de komende tijd samenwerken? Wat doen we op kantoor, en wat kan prima thuis?
De organisatie opnieuw vormgeven
Want naast het gezamenlijke verwerken (mooi woord, trouwens, ver-werken), is het ook van belang dat we de organisatie opnieuw vormgeven. En dat we de ervaringen van de afgelopen maanden verwerken in hoe we in de komende tijd met elkaar willen samenwerken. Het zou namelijk jammer zijn als we straks weer overgaan tot de orde van de dag, en we niets hebben geleerd van deze crisis.
Deze column verscheen eerder op de site van managementboek.nl.
Hulp nodig bij het organiseren en/of voeren van deze gesprekken?
Voor het organiseren en begeleiden van het goede gesprek is het handig om een (relatieve) buitenstaander in te huren. Iemand die nog niet besmet is met de ‘zo doen we de dingen hier nu eenmaal’-houding en vragen durft te stellen bij de dingen die iedereen als normaal is gaan beschouwen. In de rol van organisatiefilosoof probeer ik die rol zo goed mogelijk in te vullen.
Meer weten? Stuur een mail.
