Sturen in chaos, kan dat eigenlijk wel? Het Pruisische leger probeerde het bij de slag bij Jena, maar kwam van een koude kermis thuis. Het leidde tot een ander model van sturing.
De wereld om ons heen is de afgelopen decennia een stuk minder overzichtelijk geworden. Er verandert veel en snel. Natuurlijk is verandering van alle tijden, dat wist de Griekse filosoof Heraclitus al, maar het tempo van de veranderingen is de laatste decennia flink opgeschroefd. Door de komst van internet is de wereld platter geworden. We doen tegenwoordig bijna net zo makkelijk zaken met iemand die in Bangalore woont en werkt als met een collega die in hetzelfde kantoorgebouw zit. Dat is handig, maar ook ingewikkeld, want de kansen en bedreigingen komen uit alle hoeken en gaten van de wereld. Als je even niet oplet, heb je de slag gemist.
De Pruisische legerleiding moet zich ongeveer hetzelfde hebben gevoeld als de gemiddelde Nederlandse ondernemer nu toen zij slag leverden met Napoleon bij Jena in oktober 1806. Het slagveld was door de komst van betere kanonnen en musketten en de inzet van grote aantallen manschappen aan beide kanten veranderd in een groot, onoverzichtelijk en vooral chaotisch strijdtoneel waarop ze nauwelijks grip kregen. Toen hen duidelijk werd wat de strategie van Napoleon was, probeerden de generaals nog wel te redden wat er te redden was, maar eigenlijk was het al te laat.
Deze voor de Pruisen traumatische ervaring heeft geleid tot de ontwikkeling van een nieuw sturingsprincipe voor het Pruisische leger: Auftragstaktik. Eenvoudig gezegd komt dit erop neer dat je vooraf met elkaar bespreekt wat de doelstelling is (de opdracht), maar de precieze uitvoering overlaat aan de troepen in het veld. Zo gemakkelijk als het klinkt, zo moeilijk is het echter om het goed uit te voeren. Zo hebben generaals en hogere officieren toch vaak de neiging om te gaan sturen en in te grijpen als zij denken dat het mis gaat.
Over wat dit doet met het zelfsturende vermogen van de medewerkers op de werkvloer (de troepen in het veld) en hoe je dan wel optimaal gebruik kunt maken van de vindingrijkheid en creativiteit van je manschappen de volgende keer meer.
Ik schrijf weer een boek. Op deze blog houd ik mijn vorderingen en vondsten tijdens mijn research bij. Mocht je nu al een exemplaar willen reserveren: stuur mij een mail (uiteraard zonder verplichtingen).
